ਹਾਇਕੂ/ਹਾਇਗਾ : ਕੁਦਰਤ / ہائکو / ہائگا : کدرت

 

ਬੋਲੀ - ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਆਖ ਸੁਣਾਣੀ / بولی - منہ ‘تے آکھ سنانی

- ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ

ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਧਾਣੀ ਫਿਰਦੀ ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਾਣੀ
ਵਾਰ ਵਾਰ ਵੀ ਕੈਂਹ ਨੂੰ ਰਗੜੋ ਕਾਲਖ਼ ਕਦੇ ਨਾ ਜਾਣੀ
ਇੱਕ ਝੂਠ ‘ਤੇ ਸੌ ਸੌ ਪਰਦੇ ਬਣਦੀ ਨਿੱਤ ਕਹਾਣੀ
ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਬੱਸ ਦੇਣਾ ਧੋਖਾ ਆਦਤ ਬਾਜ਼ ਨਾ ਆਣੀ
ਦਿੱਲ ਦੇ ਭੇਦ ਦਿੱਲ ਹੀ ਰੱਖੀਏ ਹਰ ਕੋਈ ਨਾ ਹਾਣੀ
ਚੁਗਲਖੋਰ ਨੇ ਲਾਣੀ ਚੁਗਲੀ ਚੋਰ ਮੋਰੀ ਦੇ ਤਾਣੀ
ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਿੜ ਜਾਵੇ ਭਾਂਡਾ ਵੱਧਦੀ ਤੇੜ ਹੈ ਜਾਣੀ
ਇੱਕ ਦੇ ਉੱਜੜੀ ਕਦੇ ਨਾ ਵੱਸਦੀ ਝੂਠੀ ਨਾ ਹੈ ਬਾਣੀ
ਆਪਣੀ ਕੀਤੀ ਭਰਨੀ ਆਪੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਤੋੜ ਨਿਭਾਣੀ
ਗੋਡੇ ਭਾਵੇਂ ਗਿੱਟੇ ਲੱਗਜੇ  ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਆਖ ਸੁਣਾਣੀ
ਸੱਚੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ...
ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਆਖ ਸੁਣਾਣੀ ... ਸੱਚੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ... -੩

~0~0~0~0~

- پروفیسر کولدیپ سنگھ کنول

پانی وچّ مدھانی پھردی پھر پانی دا پانی
وار وار وی کینہ نوں رگڑو کالخ کدے نہ جانی
اک جھوٹھ ‘تے سو سو پردے بندی نت کہانی
دھوکھے باز بسّ دینا دھوکھا عادت باز نہ آنی
دلّ دے بھید دلّ ہی رکھیئے ہر کوئی نہ ہانی
چغلخور نے لانی چغلی چور موری دے تانی
اک وار تڑ جاوے بھانڈا ودھدی تیڑ ہے جانی
اک دے اجڑی کدے نہ وسدی جھوٹھی نہ ہے بانی
اپنی کیتی بھرنی آپے کسے نہ توڑ نبھانی
گوڈے بھاویں گٹے لگجے  منہ ‘تے آکھ سنانی
سچے بندیاں نے ...
منہ ‘تے آکھ سنانی ... سچے بندیاں نے ... -3

सुविचार

- प्रोफ़ैसर कवलदीप सिंघ कंवल

खाली गागर जो खनक रही घना कियो मन सोर ||
कंवल जतन कर हारिये बढ़े यह औरों और ||१||

भेखी नित नव स्वांग करे एक करे एक धोय ||
बगुल स्माधि धर कंवल हंसै सम नहीं होय ||२||

कंवल यह मटकी प्रेम की कंकर मार न तोड़ ||
लाख जतन कर हारिये पुनहः न कबहु जोड़ ||३||

सुख दुख क्षणभंगुर कंवल मन काहे डोलाये ||
राखनहारा भूल के क्यूँ अपना आप गवाये ||४||

ईमाँ / ئیماں

- प्रोफैसर कवलदीप सिंघ कंवल

कोई ज़मीं को बेचे कोई आसमान को बेचे
कोई ख़ुदी को बेचे तो कोई जहान को बेचे
कोई वफ़ा को बेचे कोई सनमान को बेचे
कोई दिल को बेचे तो कोई ज़ुबान को बेचे
कोई बिक गया ख़ुद ही कोई औकात भी बेचे
क्या ईमाँ तेरा काज़ी ख़ुदा की ज़ात जो बेचे

~०~०~०~०~

- پروپھئسر کولدیپ سِںگھ کنول

کوئی ظمیں کو بیچے کوئی آسمان کو بیچے
کوئی خُدی کو بیچے تو کوئی جہان کو بیچے
کوئی وفا کو بیچے کوئی سنمان کو بیچے
کوئی دِل کو بیچے تو کوئی ظُبان کو بیچے
کوئی بِک گیا خُد  ہی کوئی اؤکات بھی بیچے
کیا ئیماں تیرا قاضی خُدا کی ظاط جو بیچے

गिरगिट / گِرگِٹ

- प्रोफ़ैसर कवलदीप सिंघ कंवल

अपना समझ अपनेपन में बेआबरू हुए
थी रंजिश तो कभी गैर बन कर तो आता

वफ़ा का कलमा और खंजर बगल में था
ऐ गिरगिट कभी तो रंगे असल भी दिखाता

~0~0~0~0~

- پروپھئسر کولدیپ سِںگھ کنول

اَپنا سمجھ اَپنےپن میں بےآبرُو ہوئے
تھی رںجِش تو کبھی غیر بن کر تو آتا

وفا کا کلما اور خںجر بگل میں تھا
ء گِرگِٹ کبھی تو رںگے اصل بھی دِکھاتا

ਮੁਰਦਾ ਖ਼ੂਨ / مردہ خون

- ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ

ਲਾਹਿਆ ਚੋਰ ਬਿਠਾਇਆ ਠੱਗ
ਚੁੱਪ ਚੁਪੀਤਾ ਬਹਿ ਵੇਖੇ ਜੱਗ

ਕੱਢੀਆਂ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਸਿਰ
ਰੁਲੀ ਵੇਖਦੀ ਗਿਰੀ ਕਿਤ ਪੱਗ

ਮੈਂ ਬੈਠਾਂ ਲੱਤ ਖਿੱਚ ਉਸ ਲਾਹਾਂ
ਰਹੇ ਸਾੜਦੀ ਹਰ ਦਮ ਅੱਗ

ਹਉਂ ਦਾ ਖ਼ੂਬ ਫੁਲੇ ਬੁਲਬੁਲਾ
ਪਲ ਭਰ ਪਿਛੋਂ ਹਵਾ ਹੈ ਝੱਗ

ਲੱਖ ਵੇਸ ਲੱਖ ਧਰਮੀ ਬਾਣੇ
ਭਲਾ ਹੰਸ ਕਦੇ ਬਣਦਾ ਬੱਗ

ਗੰਦ ਸੀ ਖਾਂਦਾ ਗੰਦ ਚੱਟ ਖਾਊ
ਤਖ਼ਤ ਬਿਠਾਇਆ ਭਾਵੇਂ ਸਗ

ਲੱਖ ਜਤਨ ਕੰਵਲ ਕਰ ਹਾਰੋ
ਮੁਰਦਾ ਖ਼ੂਨ ਨਾ ਵਹਿੰਦਾ ਰੱਗ

~0~0~0~0~ 

- پروفیسر کولدیپ سنگھ کنول

لاہیا چور بٹھایا ٹھگّ
چپّ چپیتا بہہ ویکھے جگّ

کڈھیاں شمشیراں کھلھے سر
رلی ویکھدی گری کت پگّ

میں بیٹھاں لتّ کھچّ اس لاہاں
رہے ساڑدی ہر دم اگّ

ہؤں دا خوب پھلے بلبلا
پل بھر پچھوں ہوا ہے جھگّ

لکھ ویس لکھ دھرمی بانے
بھلا ہنس کدے بندا بگّ

گند سی کھاندا گند چٹّ کھاؤ
تخت بٹھایا بھاویں سگ

لکھ جتن کنول کر ہارو
مردہ خون نہ وہندا رگّ

Freedom the Ultimate

- Prof. Kawaldeep Singh Kanwal